Yapay zeka teknolojileri hayatımızın birçok alanında fark edilir biçimde yer almaya başladı. Fakat bu teknolojilerin etkili kullanımı, içerik üretiminde kullanılan dilin yapısal özelliklerine göre farklılık gösteriyor. Bu yazıda yapay zekanın Türkçe metin üretimindeki başarı düzeyini, karşılaştığı dilsel zorlukları ve gelecekteki potansiyelini inceliyorum.
Türkçe’nin Dil Yapısı: Zorluklar Neden Kaynaklanıyor?
Türkçe, NLP (Türkçe açılımı “Doğal Dil İşleme”‘dir. Türkçe gibi doğal dillerin işlenmesi ve kullanılması açısından inceleyen bilimdir. Detay için bkz.) açısından en karmaşık dillerden biri olarak kabul ediliyor:
- Eklemeli dil yapısı: Kelimelere çok sayıda ek eklenebilir ve bu, anlamı radikal şekilde değiştirebilir.
Ev → Evlerden → Evlerdekilerdenmiş - Serbest sözdizimi: Özne, yüklem, nesne gibi öğelerin yeri değişebilir.
- Yüksek bağlama bağımlılık: “Yaz” kelimesi bağlamdan çıkarılabilir.
Türkçe Kaynak Yok: Dil Öğrenmek İstiyor Ama Kitabı Eksik
Yapay zeka, ne kadar veriyle beslenirse o kadar öğrenir. Türkçe için burada ciddi bir eksiklik söz konusu:
- Nitelikli veri kıtlığı: İngilizce’ye kıyasla daha az sayıda makale, haber, kitap içeriği dijital olarak mevcut.
- Dengesiz kaynaklar: Forumlar ve sosyal medya gibi informal (dilin yapısına uygun olmayan, Demet Akalın’ın tweetleri gibi 🙂 ) içerikler modelin dil tonunu bozabilir.
İlber Ortaylı Beğendi, Orhan Pamuk Denedi, Cem Yılmaz Engelledi
Yapay zekaların Türkçe üretimde gösterdiği performans, içerik türüne göre değişiyor:
| Alan | Başarı Düzeyi | Açıklama |
|---|---|---|
| Günlük konuşmalar | Orta-Yüksek | Tutarlı, ama derinlik sınırlı |
| Akademik içerik | Orta | Terminoloji hâkimiyeti sınırlı |
| Teknik metinler | Orta-Yüksek | Kaynak destekli olursa başarılı |
| Edebî içerikler | Düşük-Orta | Anlam katmanları eksik kalabiliyor |
| Kültürel/mizahi içerik | Düşük | İroni, deyim, argo zayıf |
4. Türkçe’ye Özgü Modeller Geliştiriliyor mu?
- BERTurk: deepset.ai tarafından geliştirildi.
- TRBERT & T5-Turk: Boğaziçi Üniversitesi NLP Lab tarafından geliştirildi.
- TÜBİTAK: Açık veri projeleriyle Türkçe NLP’ye destek veriyor.
5. Gelecek: Nereye Gidiyoruz?
- Veri zenginliği artacak.
- Hibrit üretim yöntemleri yaygınlaşacak.
- İnsan + AI işbirliği ana model olacak.
Yapay Zeka bir Orhan Pamuk değil ama onun editörü olabilir
Türkçe içerik üretiminde yapay zeka henüz “tam anlamıyla yazar” değil. Ancak doğru veriyle, bağlama duyarlı modeller sayesinde oldukça etkili hale gelebilir. İçerik üreticileri için bir tehdit değil, güçlü bir yardımcı olabilir.
Yapay zekayla yazmak, daktilodan bilgisayara geçmek gibi. Kalem hâlâ elimizde, ama artık daha hızlıyız.
Not: Bu yazı yazılırken yapay zeka kaynak taraması amacıyla kullanılmıştır.
